در مسئله هالوکس والگوس (Hallux valgus)، شست پا به سمت انگشت دوم منحرف شده و مفصل پایه آن بیرون می زند. هنگامی که شدت انحراف زیاد باشد یا درد و اختلال عملکرد ایجاد کند، عمل جراحی برای اصلاح آن ضروری می شود. اما چیزی که بسیاری از بیماران و حتی برخی پزشکان نادیده می گیرند، نقش حیاتی فیزیوتراپی در بهبودی کامل بعد از عمل هالوکس والگوس است.
فیزیوتراپی به فرد کمک می کند تا دوباره بتواند به صورت طبیعی قدم بردارد، بدون احساس درد در ناحیه ذکر شده!
در این مقاله به طور مفصل بررسی می کنیم که چرا فیزیوتراپی بعد از این عمل مهم است، چه مزایایی دارد و شامل چه مراحلی می شود.
با ما همراه باشید!
چرا فیزیوتراپی بعد از جراحی هالوکس والگوس مهم است؟
همانطور که همیشه بر این نکته تاکید شده، عمل جراحی تنها نیمی از مسیر درمان است و در عمل های مفصلی و اسکلتی فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی را در بهبود عملکرد آن عضو ایفا می کند. بعد از اصلاح انحراف انگشت شست، بدن نیاز به بازیابی قدرت، انعطاف پذیری و تعادل در انگشت را دارد. بدون فیزیوتراپی، بیمار ممکن است با مشکلاتی نظیر درد مداوم، محدودیت حرکتی، بازگشت انحراف یا حتی مشکلات در راه رفتن مواجه شود.
از این رو پزشکان همواره مراقبت و فیزیوتراپی را به بیماران خود پیشنهاد می کنند.
مهم ترین دلایل اهمیت فیزیوتراپی بعد از عمل عبارت اند از:
- کاهش التهاب و درد پس از عمل
- پیشگیری از چسبندگی مفصل و خشکی انگشت
- افزایش دامنه حرکتی مفصل شست
- تقویت عضلات کف پا، مچ و ساق پا
- بازگرداندن الگوی صحیح راه رفتن
- پیشگیری از بازگشت مجدد انحراف یا مشکلات ثانویه
مراحل فیزیوتراپی بعد از عمل هالوکس والگوس
روند اجرای فیزیوتراپی بسته به شدت بیماری، نوع عمل جراحی و وضعیت کلی بیمار، ممکن است کمی متفاوت باشد. پزشک موظف است تمامی مراحل را برای بیمار شرح بدهد تا از روند کلی بهبود خود اطلاع داشته باشد.
در حالت کلی فیزیوتراپی پس از عمل هالوکس والگوس را می توان به سه مرحله اصلی تقسیم کرد :
1. مرحله اول : کاهش درد و التهاب (هفته اول تا سوم)
در این دوره تقریبا 20 روزه، هدف اصلی در انجام فیزیوتراپی کنترل تورم و درد بعد از عمل است. معمولاً پزشک اجازه نمی دهد بیمار بلافاصله وزن زیادی روی پای جراحی شده وارد کند؛ به همین دلیل استفاده از عصا یا واکر یا هر چیز کمک کننده ی دیگری واجب است.
اقدامات فیزیوتراپی در این مرحله به صورت زیر است :
- استفاده از سرما‌درمانی برای کاهش التهاب
- ماساژ لنفاوی برای کاهش ورم
- تمرینات ساده برای جلوگیری از لخته شدن خون
- آموزش نحوه صحیح استفاده از عصا یا واکر
- شروع انجام دادن حرکات بسیار ملایم انگشتان برای جلوگیری از خشکی مفصل
بیشتر بخوانید : جراحی انحراف شست پا
2. مرحله دوم : بازتوانی حرکتی و عضلانی (هفته چهارم تا هشتم)
در این مرحله بیمار کم کم شروع به راه رفتن بدون کمک می کند. تمرکز فیزیوتراپی در این بخش این است که تحرک و قدرت عضلانی فرد بازگردد و بهبود پیدا کند.
اقدامات فیزیوتراپی در این مرحله :
- تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری شست
- تمرینات تقویتی برای عضلات ساق پا، کف پا و مچ
- آموزش تمرینات تعادلی برای بازگشت الگوی طبیعی راه رفتن
- تمرین با توپ های مخصوص پا، نوارهای کشی یا سطوح ناپایدار
3. مرحله سوم : بازگشت به فعالیت های روزمره و پیشگیری از عود مجدد (هفته هشتم به بعد)
در این مرحله، بیمار باید به زندگی روزمره برگردد و فعالیت های سابق خود را انجام دهد، اما نه به گونه ای که پا فشار زیادی را متحمل شود و یا خطرعود مجدد انحراف مجددا بازگردد.
اقدامات فیزیوتراپی در این مرحله :
- اصلاح الگو های غلط راه رفتن
- آموزش نحوه انتخاب کفش مناسب
- تمرینات عملکردی برای بازگشت به فعالیت های ورزشی یا شغلی
- استفاده از ارتز های مخصوص یا کفی طبی در صورت نیاز
بیشتر بخوانید : مراقبت های بعد از جراحی هالوکس والگوس
مزایای فیزیوتراپی بعد از عمل برای بیماران
انجام فیزیوتراپی منظم بعد از جراحی هالوکس والگوس، مزایای چشمگیری دارد:
| مزیت | توضیح |
| کاهش سریع تر درد | استفاده از روش های غیردارویی مانند الکتروتراپی یا ماساژ |
| بهبود سریع تر حرکت | افزایش انعطاف پذیری و جلوگیری از خشکی مفصل |
| بازگشت سریع به زندگی روزمره | بدون احساس ناپایداری یا ترس از آسیب مجدد |
| کاهش احتمال نیاز به جراحی مجدد | تقویت عضلات و بهبود ساختار حرکتی پا |
خطرات عدم انجام فیزیوتراپی
اگر بیمار پس از عمل جراحی فیزیوتراپی انجام ندهد یا به صورت ناقص انجام دهد یا در مجموعه ای انجام دهد که تمرینات استانداردی نداشته باشند، ممکن دچار مشکلات و پیامد های زیر شود :
- بازگشت مجدد انحراف شست
- خشکی مزمن مفصل
- درد طولانی مدت و مزمن
- عدم تعادل در راه رفتن
- ایجاد مشکلات جدید در زانو، لگن یا ستون فقرات به دلیل الگوی راه رفتن اشتباه
توصیه های پایانی برای بیماران
- صبر و پیوستگی در تمرینات: روند بهبودی این عمل ممکن است کمی زمان بر باشد. بنابراین باید بیمار صبور باشد تا فیزیوتراپی با صبر و به صورت مستمر دنبال شود.
- انتخاب فیزیوتراپیست مجرب: بیماران بهتر است متخصصانی را انتخاب کنند که به جراحی های ارتوپدی پا آشنا باشند و تمرینات موثری را جهت بهبود عملکرد ارائه دهند.
- توجه به کفش: استفاده از کفش های طبی و مناسب با قوس پا، تأثیر زیادی در حفظ نتایج جراحی دارد. بنابراین انتخاب کفش مناسب اهمیت بالایی دارد.
- حفظ وزن مناسب : فشار زیاد به پا در افراد دارای اضافه وزن، ممکن است نتایج درمان را تهدید کند.
بیشتر بخوانید : هزینه جراحی هالوکس والگوس
نتیجه گیری
در پایان عمل جراحی هالوکس والگوس، اگرچه می تواند ظاهر و عملکرد شست پا را بهبود ببخشد، اما تنها با فیزیوتراپی هدفمند و اصولی است که بهبودی کامل حاصل می شود و بیمار لذت راه رفتن بدون درد را احساس خواهد کرد. فیزیوتراپی نه تنها روند درمان را تسریع می کند، بلکه از بازگشت مجدد انحراف و بروز عوارض ثانویه جلوگیری می نماید.
در نتیجه، توصیه می شود این مرحله از درمان به هیچ عنوان نادیده گرفته نشود و زیر نظر یک تیم حرفه ای پیگیری گردد.