مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن نقش اساسی در بهبود سریع، کاهش عوارض و افزایش طول عمر مفصل مصنوعی دارد. در هفته‌های اول پس از عمل، توجه به حرکات صحیح، فیزیوتراپی منظم، استفاده از وسایل کمکی و رعایت توصیه‌های پزشک اهمیت ویژه‌ای دارد. موفقیت این عمل به میزان زیادی به رعایت نکات مراقبتی پس از جراحی بستگی دارد.
فعالیت‌هایی که باید از آنها پس از جراحی اجتناب کنید
پس از عمل تعویض مفصل لگن، برخی فعالیت ها باید به طور جدی محدود یا اجتناب شوند تا از بروز عوارض جلوگیری شود. این فعالیت ها عبارتند از:
- ورزش های سنگین و فعالیت های فیزیکی شدید: ورزش های مانند دویدن، وزنه برداری فشار زیادی به مفصل تازه تعویض شده وارد می‌کنند و روند بهبودی را به تأخیر می‌اندازند.
- چرخش های ناگهانی و حرکات شدید مفصل لگن: حرکات چرخشی و سریع مفصل لگن خطر جابجایی مفصل جدید را افزایش می‌دهند.
- نشستن یا ایستادن طولانی مدت: مدت زمان زیاد نشستن یا ایستادن باعث فشار به مفصل جدید می‌شود. بهتر است هر 30 دقیقه یک بار تغییر وضعیت بدهید.
- بالا رفتن از پله ها و قدم زدن طولانی: بالا رفتن از پله ها یا پیاده روی‌های طولانی فشار زیادی به مفصل وارد می‌کند و بهبودی را به تعویق می‌ا‌ندازد.
- رانندگی: پزشکان توصیه می‌کنند که پس از جراحی تا زمانی که توانایی کنترل پدال‌ها و واکنش های سریع را نداشته باشید، از رانندگی اجتناب کنید.
- حمل کردن وزن زیاد: حمل بارهای سنگین فشار زیادی به مفصل وارد می‌کند و خطر آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهد.
اهمیت تحرک مناسب و تمرینات فیزیوتراپی پس از جراحی
تحرک مناسب و تمرینات فیزیوتراپی پس از جراحی تعویض مفصل لگن اهمیت زیادی دارند زیرا این اقدامات به تسریع روند بهبودی، کاهش درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی باعث تقویت عضلات اطراف مفصل جدید می‌شود که به پایداری آن کمک کرده و از بروز مشکلات احتمالی مانند تغییر در وضعیت بدن جلوگیری می‌کند. همچنین، تمرینات فیزیوتراپی دامنه حرکتی مفصل را افزایش داده و از سفت شدن و خشکی مفصل جدید جلوگیری می‌کند.
تحرک مناسب و پیگیری برنامه های فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند که به طور تدریجی و ایمن به فعالیت های روزمره خود بازگردید و از بروز عوارضی مانند لخته شدن خون یا کاهش قدرت عضلانی جلوگیری شود.
رژیم غذایی مناسب برای بهبود سریع‌تر پس از تعویض مفصل لگن
رژیم غذایی مناسب پس از جراحی تعویض مفصل لگن به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. در اینجا چند گروه غذایی که باید در رژیم شما گنجانده شوند را ذکر کردیم.
- پروتئین ها: پروتئین‌ها برای ترمیم بافت‌ها و عضلات پس از جراحی ضروری هستند. منابع پروتئینی مانند مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات کم چرب، حبوبات و مغزها باید در رژیم غذایی شما گنجانده شوند. پروتئین ها به بهبود سریع تر زخم ها و تقویت عضلات اطراف مفصل کمک می‌کنند.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین C به ترمیم بافت‌ها و کاهش التهاب کمک می‌کند. منابع خوب ویتامین C شامل مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کیوی و توت‌فرنگی هستند. همچنین ویتامین D و کلسیم برای تقویت استخوان ها و جلوگیری از شکستگی های احتمالی مفصل تعویض شده کمک می‌کند.
- امگا 3: امگا 3 به کاهش التهاب و درد مفاصل کمک می‌کند. ماهی‌هایی مانند سالمون، تن و ساردین که حاوی مقادیر زیادی امگا 3 هستند یا مصرف روغن کتان و گردو مفید است.
- فیبر: فیبر برای جلوگیری از یبوست، که پس از جراحی به دلیل مصرف مسکن ها ایجاد می‌شود، بسیار مهم است. میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات منابع خوبی از فیبر هستند.
- آنتی‌اکسیدان‌ها: آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین A و E در کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن موثرند. منابع آنتی‌اکسیدان شامل هویج، کدو حلوایی، اسفناج، بادام هستند.
- آب: نوشیدن مقدار زیادی آب برای حفظ رطوبت بدن، جلوگیری از یبوست و کمک به حذف سموم از بدن پس از جراحی ضروری است. آب همچنین به حفظ انعطاف پذیری مفاصل و کاهش التهاب کمک می‌کند.
- کاهش مصرف نمک و شکر: کاهش مصرف نمک و شکر به کاهش التهاب و بهبود گردش خون کمک می‌کند. نمک زیاد فشار خون را افزایش می‌دهد و شکر زیاد باعث افزایش التهاب خواهد شد که روند بهبودی را کند می‌کند.
رضایت از تعویض مفصل لگن
چگونه از بخیه‌ها و محل جراحی به‌درستی مراقبت کنیم؟
- استفاده از پانسمان مناسب: پس از جراحی، بهترین جراح تعویض مفصل لگن به شما توصیه می‌کند که از پانسمان یا باند مناسب برای پوشاندن محل بخیه ها استفاده کنید. این پانسمان ها باید تمیز و خشک نگه داشته شوند. هر زمانی که پانسمان خیس یا آلوده می‌شود، آن را تعویض کنید.
- پرهیز از رطوبت بیش از حد: نباید اجازه دهید محل جراحی مرطوب شود، بنابراین از دوش گرفتن با آب داغ یا شنا در استخرهای عمومی در هفته های اول پس از جراحی خودداری کنید. اگر لازم است محل بخیه ها را شستشو دهید، از دستمال های مرطوب یا حوله نرم استفاده کنید.
- کنترل علائم عفونت: برخی افراد علائم عفونت مانند قرمزی، تورم، ترشحات زرد یا سبز از محل بخیه ها، درد شدید یا تب را تجربه می‌کنند. در صورت بروز هر کدام از این علائم، باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
- عدم فشار بر محل جراحی: تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، از فشار آوردن به محل جراحی خودداری کنید.
- استراحت کافی: برای کاهش احتمال عفونت و بهبودی بهتر، به بدن خود استراحت کافی بدهید. فعالیت های شدید و تحرک زیاد باعث تحریک محل جراحی می‌شوند.
- مراقبت از پوست اطراف محل جراحی: پوست اطراف محل بخیه‌ها حساس و آسیب پذیر هستند. از محصولات شیمیایی قوی، کرم ها و لوسیون های معطر دوری کنید و تنها از محصولات ملایم و تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید.
نکات ایمنی هنگام راه رفتن و استفاده از وسایل کمکی
✅استفاده صحیح از وسایل کمکی: وسایل کمکی مانند عصا، واکر ، به حفظ تعادل و کاهش فشار روی مفصل تازه تعویض شده کمک می‌کنند. هنگام استفاده از واکر اطمینان حاصل کنید که واکر با قد شما تناسب داشته باشد و در هنگام راه رفتن با هر دو دست به آن تکیه کنید.
✅کنترل سرعت و حرکت: هنگام راه رفتن، از سرعت زیاد خودداری کنید و قدم های کوتاه و آهسته بردارید. سرعت بیش از حد باعث از دست دادن تعادل و ایجاد آسیب دیدگی می‌شود.
✅استفاده از وسایل برای حفظ تعادل: برای حفظ تعادل بیشتر، از دیوارها، دستگیره‌ها یا وسایل کمکی دیگر مانند نرده‌های راه‌پله استفاده کنید. این اقدامات به شما کمک می‌کنند تا از افتادن جلوگیری کنید و در صورتی که نیاز به توقف دارید، راحت تر تعادل خود را حفظ کنید.
✅مشاوره و آموزش از پزشک یا فیزیوتراپیست: قبل از استفاده از وسایل کمکی، مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپ ضروری است. آنها بهترین وسیله کمکی متناسب با شرایط شما را معرفی کرده و نحوه استفاده صحیح از آن را به شما آموزش می‌دهند.
✅مراقبت از وضعیت بدن: هنگام راه رفتن و استفاده از وسایل کمکی، بدن خود را در وضعیت درست نگه دارید. از خم شدن بیش از حد یا حرکت به جلو خودداری کنید تا فشار کمتری به مفصل جراحی وارد شود.
رضایت از جراحی لگن
مدیریت درد و استفاده صحیح از داروهای تجویز شده
مدیریت درد پس از جراحی تعویض مفصل لگن برای حفظ راحتی بیمار بسیار مهم است. استفاده صحیح از داروهای تجویز شده، شامل مسکن ها و ضد التهاب ها، به کنترل درد و کاهش التهاب کمک می‌کند. این داروها باید طبق دستورات پزشک و با رعایت دوز مشخص مصرف شوند تا از بروز عوارض جانبی مانند وابستگی یا مشکلات گوارشی جلوگیری شود. همچنین، در صورتی که درد کاهش نیافت یا علائمی مانند تهوع، سردرد یا سایر عوارض مشاهده شد، باید با پزشک تماس گرفته شود.
در کنار داروها، استفاده از تکنیک های غیردارویی مانند کمپرس یخ یا روش های فیزیوتراپی به کاهش درد کمک می‌کند. مدیریت دقیق و منظم درد به بیمار این امکان را می‌دهد که در دوره نقاهت راحت تر باشد و از بازگشت سریع به فعالیت های روزمره خود لذت ببرد.
چگونه خواب راحت و ایمنی داشته باشیم پس از تعویض مفصل لگن؟
خواب راحت و ایمن پس از جراحی تعویض مفصل لگن بسیار مهم است تا از ایجاد عوارض جلوگیری شود. برای خواب راحت، بهتر است در ابتدا از چند بالش برای پشتیبانی از مفصل تعویض شده استفاده کنید و به پهلو یا پشت بخوابید. خوابیدن به پهلو با قرار دادن یک بالش بین پاها به جلوگیری از چرخش مفصل و حفظ وضعیت ایمن آن کمک می‌کند.
همچنین، باید از حرکت های ناگهانی و چرخش های شدید هنگام خوابیدن خودداری کنید، زیرا این کارها به مفصل تازه تعویض شده، فشار وارد می‌کنند. استفاده از تخت و تشک های راحت و تنظیم وضعیت خواب برای حفظ راحتی و عدم فشار به مفصل نیز به بهبود خواب شما کمک می‌کند.
در نهایت، داشتن محیط خواب آرام و تاریک و پرهیز از مصرف کافئین یا مواد تحریک کننده قبل از خواب به شما کمک می‌کند که خواب بهتری داشته باشید و روند بهبودی خود را سریع تر طی کنید.
پیشگیری از لخته شدن خون پس از جراحی مفصل لگن
پیشگیری از لخته شدن خون پس از جراحی تعویض مفصل لگن بسیار حیاتی است، زیرا لخته های خونی باعث ایجاد عوارض جدی مانند آمبولی ریه یا سکته قلبی می‌شوند. برای پیشگیری از این وضعیت، رعایت موارد زیر ضروری است.
پزشک داروهایی مانند هپارین یا وارفارین تجویز می‌کند که به جلوگیری از تشکیل لخته های خونی کمک می‌کنند. مصرف دقیق این داروها طبق دستور پزشک بسیار مهم است. حتی پس از جراحی، حرکت دادن پاها و شروع به راه رفتن به تدریج بسیار کمک کننده است. فیزیوتراپیست ها تمریناتی برای حرکت دادن پاها و مفاصل تجویز می‌کنند که به جریان خون کمک می‌کند.
از نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی خودداری کنید. حرکت دادن بدن و تغییر وضعیت به طور منظم کمک می‌کند تا خون در رگ ها جریان داشته باشد. همچنین، مصرف غذاهای سالم و غنی از فیبر و ویتامین ها، به ویژه ویتامین K و E، به تقویت سیستم گردش خون و پیشگیری از لخته شدن خون نیز کمک می‌کند.