عمل جراحی تعویض مفصل زانو یکی از موفق‌ترین درمان‌ها برای بیماران مبتلا به آرتروز شدید یا تخریب پیشرفته زانو است. اما آنچه نقش کلیدی در موفقیت این جراحی ایفا می‌کند، نحوه راه رفتن بعد از تعویض مفصل زانو است. اگر زمان و شیوه‌ی صحیح راه رفتن رعایت نشود، حتی بهترین عمل جراحی هم ممکن است نتیجه مطلوبی نداشته باشد.
بیشتر بخوانید : مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو
بهترین زمان برای شروع راه رفتن بعد از تعویض مفصل زانو
بر خلاف تصور رایج، بیمارانی که تحت عمل تعویض مفصل زانو قرار می‌گیرند، معمولاً در همان روز یا روز بعد از عمل با کمک فیزیوتراپ و واکر راه می‌روند.
- روز اول تا سوم: در بیمارستان با کمک واکر یا عصا، بیمار شروع به راه رفتن کوتاه‌مدت در اتاق یا راهرو می‌کند. این حرکت‌ها برای کاهش احتمال لخته شدن خون و حفظ تحرک عضلات بسیار حیاتی هستند.
- هفته اول تا چهارم: راه رفتن روزانه باید ادامه داشته باشد و به تدریج زمان و مسافت آن افزایش یابد. در این مدت هنوز استفاده از واکر یا عصا ضروری است.
- هفته چهارم به بعد: با تأیید پزشک، بیمار می‌تواند بدون کمک یا تنها با عصای ساده راه برود. در این مرحله، تمرین‌های تقویتی و تعادلی نقش مهمی دارند.
📌 نکته: زمان دقیق شروع راه رفتن بستگی به شرایط فردی بیمار، نوع پروتز، و نظر جراح دارد.
نحوه صحیح راه رفتن بعد از تعویض مفصل زانو
راه رفتن نادرست بعد از تعویض مفصل زانو می‌تواند منجر به آسیب مجدد یا تاخیر در روند بهبودی شود. بنابراین، رعایت اصول زیر ضروری است:
- استفاده از وسایل کمکی (واکر، عصا یا چوب‌دستی) تا زمانی که پزشک اجازه بدهد.
- شروع با گام‌های کوتاه و آهسته، به‌ویژه در روزهای اول.
- حفظ تعادل بدن در حین راه رفتن؛ خم شدن به جلو یا به پهلو ممکن است فشار زیادی بر مفصل وارد کند.
- قرار دادن پاها با زاویه طبیعی، نه باز یا جمع‌شده غیرعادی.
- افزایش تدریجی مسافت پیاده‌روی؛ از چند قدم شروع کرده و طی هفته‌ها به چند صد متر برسید.
- تمرینات فیزیوتراپی، از جمله تمرین‌های تقویتی عضله چهارسر ران و تمرین‌های تعادلی، باید طبق برنامه انجام شوند.
خطرات احتمالی راه رفتن نادرست یا زودهنگام بعد از تعویض مفصل زانو
اگر اصول گفته‌شده نادیده گرفته شوند، راه رفتن زود یا ناصحیح می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند:
- دررفتگی یا شل شدن مفصل مصنوعی به دلیل فشار نامناسب.
- افزایش خطر لخته شدن خون (ترومبوز وریدی) در صورت عدم تحرک مناسب.
- التهاب یا تورم زانو بر اثر فشار بیش از حد یا حرکات نادرست.
- کاهش دامنه حرکتی زانو در صورت عدم رعایت تمرینات فیزیوتراپی.
- ایجاد دردهای مزمن یا التهاب بافت اطراف مفصل در اثر راه رفتن اشتباه یا بدون تکیه‌گاه.
📌 هشدار: بیماران نباید بدون مشورت با جراح خود، وسایل کمکی را کنار بگذارند یا پیاده‌روی طولانی انجام دهند.