خار پاشنه یکی از شایع‌ترین دلایل درد مزمن پاشنه پا است که بسیاری از بیماران را به کلینیک‌های ارتوپدی می‌کشاند. این عارضه می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به شدت کاهش دهد و در صورت عدم درمان، فعالیت‌های روزمره را مختل کند. در این مقاله به بررسی جامع خار پاشنه، علل بروز، روش‌های درمانی و راهکارهای پیشگیری می‌پردازیم.
خار پاشنه یا Heel Spur یک زائده استخوانی کوچک است که در لبه زیرین استخوان پاشنه پا ایجاد می‌شود. این زائده اغلب به دنبال التهاب طولانی‌مدت فاسیای کف پا (plantar fascia) شکل می‌گیرد. برخلاف باور عمومی، خار پاشنه همیشه عامل اصلی درد نیست؛ بلکه التهاب اطراف آن نقش پررنگ‌تری در ایجاد علائم دارد.
علت ایجاد خار پاشنه
دلایل متعددی می‌توانند زمینه‌ساز شکل‌گیری خار پاشنه شوند، از جمله:
- التهاب مزمن فاسیای کف پا: کشش مکرر این ناحیه می‌تواند به تشکیل زائده استخوانی منجر شود.
- راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت روی سطوح سخت
- استفاده از کفش نامناسب با پشتیبانی ضعیف
- چاقی یا اضافه وزن که فشار زیادی به پاشنه وارد می‌کند
- فعالیت‌های ورزشی سنگین مانند دویدن یا پرش مکرر
علائم خار پاشنه
اگرچه بسیاری از افراد دارای خار پاشنه ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند، اما شایع‌ترین علامت، درد تیز و سوزاننده در پاشنه پا خصوصاً در ابتدای صبح یا بعد از استراحت طولانی است. این درد معمولاً با شروع حرکت افزایش یافته و پس از مدتی کاهش می‌یابد.
علائم دیگر عبارتند از:
- احساس جسم خارجی در کف پا هنگام راه رفتن
- التهاب و تورم خفیف در ناحیه پاشنه
- حساسیت به لمس در ناحیه دردناک
بیشتر بخوانید : نرمی کشکک زانو
درمان خار پاشنه
درمان خار پاشنه به شدت علائم و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. روش‌های درمانی به دو دسته غیرجراحی و جراحی تقسیم می‌شوند:
درمان‌های غیرجراحی (اولین خط درمان)
- استراحت و کاهش فشار روی پا
- استفاده از کفش‌های طبی با کفی نرم و پاشنه‌گیر
- ورزش‌های کششی مخصوص کف پا و عضلات پشت ساق
- فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و بهبود دامنه حرکت
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن)
- تزریق کورتون در موارد درد مقاوم به درمان
درمان جراحی خار پاشنه
اگر درمان‌های غیرجراحی طی ۶ تا ۱۲ ماه پاسخگو نباشند و درد مزمن باقی بماند، جراحی به عنوان گزینه نهایی مطرح می‌شود. در این روش، خار استخوانی برداشته شده یا فاسیای کف پا آزاد می‌شود. این جراحی معمولاً به صورت سرپایی انجام شده و دوران نقاهت کوتاهی دارد.
راه‌های پیشگیری از خار پاشنه
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت نکات زیر می‌توان خطر بروز خار پاشنه را به میزان زیادی کاهش داد:
- پوشیدن کفش‌های مناسب با قوس استاندارد و پاشنه‌گیر
- پرهیز از اضافه وزن و کنترل چاقی
- گرم کردن قبل از ورزش و انجام حرکات کششی
- خودداری از ایستادن‌های طولانی روی سطوح سخت
- استفاده از کفی‌های طبی هنگام فعالیت ورزشی
بیشتر بخوانید : سندرم دکرون
چه زمانی باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کرد؟
اگر شما یا اطرافیانتان دچار درد مداوم در ناحیه پاشنه هستید که با استراحت، تغییر کفش یا درمان خانگی بهبود نمی‌یابد، مراجعه به متخصص ارتوپدی ضروری است. تشخیص به‌موقع و درمان زودهنگام از بروز عوارض و نیاز به جراحی پیشگیری می‌کند.
چرا کلینیک دکتر حاجی خانی انتخاب مناسبی برای درمان خار پاشنه است؟
دکتر مسعود حاجی خانی، جراح و متخصص ارتوپدی با رتبه یک بورد تخصصی کشور، با بهره‌گیری از دانش روز و تجربه ارزشمند در درمان مشکلات پاشنه و کف پا، آماده ارائه خدمات دقیق تشخیصی و درمانی است. حضور ایشان در انجمن‌های معتبر بین‌المللی ارتوپدی، تضمینی برای کیفیت بالای خدمات تخصصی در این زمینه می‌باشد.