آیا درد یا پارگی تاندون آرنج زندگی‌تان را مختل کرده؟ شاید به شما گفته شده که به جراحی تاندون آرنج نیاز دارید، اما نمی‌دانید دقیقاً این جراحی چیست، چرا باید انجام شود و روند بهبودی آن چگونه است. در این مقاله، قرار است همه‌چیز درباره جراحی تاندون آرنج را به زبان ساده و روان برایتان توضیح دهیم.
چرا جراحی تاندون آرنج انجام می شود؟
جراحی تاندون آرنج یکی از روش‌های درمانی تخصصی است که برای ترمیم آسیب‌ها و پارگی‌های تاندون‌های ناحیه آرنج انجام می‌شود. تاندون‌ها بافت‌های محکمی هستند که عضلات بازو را به استخوان متصل می‌کنند و در حرکت صحیح آرنج نقش مهمی دارند. آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های تکراری، ورزش‌های سنگین یا ضربه‌های ناگهانی می‌تواند باعث پارگی یا التهاب شدید تاندون شود.
زمانی که درمان‌های غیرجراحی مانند دارو، استراحت و فیزیوتراپی نتوانند درد و مشکل را رفع کنند، پزشک ممکن است انجام جراحی تاندون آرنج را توصیه کند. این جراحی با هدف بازسازی یا ترمیم تاندون، عملکرد طبیعی آرنج را به بیمار بازمی‌گرداند و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.
انواع جراحی‌های تاندون آرنج
بسته به شدت آسیب تاندون و شرایط عمومی بیمار، پزشک ممکن است یکی از دو روش اصلی جراحی را انتخاب کند که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
۱. جراحی باز (Open Surgery)
در این روش، جراح یک برش نسبتاً بزرگ روی پوست آرنج ایجاد می‌کند تا بتواند به طور مستقیم به تاندون آسیب‌دیده دسترسی پیدا کند. سپس تاندون را ترمیم یا بازسازی می‌کند. اگر پارگی تاندون آرنج کامل باشد، جراح تاندون را مجدداً به استخوان متصل می‌کند. این نوع جراحی معمولاً برای آسیب‌های شدید یا پیچیده توصیه می‌شود که نیاز به دید و کنترل کامل دارند.
مزایای جراحی باز:
- جراح می‌تواند به طور دقیق وضعیت تاندون و بافت‌های اطراف را ببیند و ترمیم دقیقی انجام دهد.
- مناسب برای پارگی‌های بزرگ یا پیچیده که با روش‌های کم‌تهاجمی قابل درمان نیستند.
معایب جراحی باز:
- دوران نقاهت طولانی‌تر به دلیل برش بزرگ‌تر و آسیب بیشتر به بافت‌های اطراف.
- احتمال باقی ماندن جای بخیه یا اسکار بیشتر روی پوست.
- ریسک کمی بالاتر عفونت یا عوارض جانبی به دلیل جراحی وسیع‌تر.
۲. جراحی بسته یا آرتروسکوپی (Arthroscopy)
آرتروسکوپی یک روش کم‌تهاجمی است که طی آن جراح با ایجاد چند برش بسیار کوچک، یک دوربین مینیاتوری (آرتروسکوپ) و ابزارهای مخصوص را وارد مفصل آرنج می‌کند. با کمک تصاویر زنده روی صفحه‌نمایش، جراح آسیب‌ها را مشاهده و در همان زمان ترمیم می‌کند. این روش معمولاً برای آسیب‌های خفیف تا متوسط تاندون مناسب است و امروزه به دلیل سرعت بهبودی و کم بودن عوارض، محبوبیت زیادی دارد.
مزایای جراحی آرتروسکوپی:
- خونریزی کمتر نسبت به جراحی باز
- جای زخم بسیار کوچک و تقریباً غیرقابل مشاهده
- بهبودی سریع‌تر و دوران نقاهت کوتاه‌تر
- کاهش درد پس از عمل به دلیل کم‌تهاجمی بودن
معایب جراحی آرتروسکوپی:
- فقط برای آسیب‌های سبک و متوسط مناسب است و در موارد شدید کاربرد کمتری دارد
- نیاز به تخصص و تجربه بالای جراح برای انجام موفقیت‌آمیز
- در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی باز تکمیلی باشد
در نهایت، انتخاب نوع جراحی به تشخیص پزشک متخصص، نوع و میزان آسیب تاندون، وضعیت جسمانی بیمار و ترجیحات بیمار بستگی دارد. مشورت دقیق با جراح و بررسی تمام گزینه‌ها بهترین راه برای رسیدن به نتیجه مطلوب است.
مراحل انجام جراحی تاندون آرنج
جراحی تاندون آرنج شامل چند مرحله مهم است که طی آن جراح تاندون آسیب‌دیده را ترمیم می‌کند و به بازگشت عملکرد طبیعی آرنج کمک می‌کند. مراحل اصلی به صورت زیر هستند:
۱. آماده‌سازی قبل از جراحی
پزشک با معاینه و انجام تصویربرداری مثل MRI محل و شدت آسیب تاندون را مشخص می‌کند. همچنین آزمایش‌های لازم انجام شده و بیمار درباره روند جراحی راهنمایی می‌شود.
۲. بی‌حسی و ضدعفونی
جراحی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود و پوست آرنج کاملاً ضدعفونی می‌شود.
۳. ایجاد برش جراحی
در جراحی باز، برش بزرگ‌تری روی آرنج ایجاد می‌شود و در آرتروسکوپی چند برش کوچک برای ورود ابزار و دوربین زده می‌شود.
۴. ترمیم تاندون
تاندون آسیب‌دیده ترمیم یا بازسازی می‌شود و در صورت پارگی کامل، به استخوان مجدداً متصل می‌شود.
۵. بستن و پانسمان
محل جراحی بخیه زده شده و پانسمان می‌شود. سپس آرنج با آتل یا گچ ثابت می‌گردد.
۶. دوران نقاهت
پس از جراحی، داروهای مسکن مصرف شده و پس از چند هفته فیزیوتراپی برای بازیابی حرکت و قدرت عضلات شروع می‌شود.
بیهوشی در جراحی تاندون آرنج
برای انجام جراحی تاندون آرنج، معمولاً از دو نوع بیهوشی استفاده می‌شود: بیهوشی موضعی و بیهوشی عمومی. انتخاب نوع بیهوشی بستگی به وسعت عمل، وضعیت سلامت بیمار و نظر جراح دارد.
- بیهوشی موضعی: فقط ناحیه آرنج بی‌حس می‌شود و بیمار در طول جراحی هوشیار است. این روش برای جراحی‌های کوچک‌تر و کم‌تهاجمی‌تر مناسب است و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد.
- بیهوشی عمومی: بیمار کاملاً بیهوش می‌شود و هیچ دردی حس نمی‌کند. این روش برای جراحی‌های پیچیده‌تر یا بیمارانی که استرس یا اضطراب دارند، توصیه می‌شود.
در هر دو حالت، تیم پزشکی قبل از جراحی وضعیت بیمار را بررسی کرده و مراقبت‌های لازم برای ایمنی کامل او را انجام می‌دهد. پس از جراحی، مراقبت‌های ویژه‌ای برای بازگشت هوشیاری و کنترل درد انجام می‌شود.
مدت زمان جراحی تاندون آرنج
مدت زمان جراحی تاندون آرنج معمولاً بسته به نوع جراحی و میزان آسیب متفاوت است، اما به طور متوسط بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌کشد.
- جراحی‌های کم‌تهاجمی مثل آرتروسکوپی معمولاً سریع‌تر انجام می‌شوند و ممکن است حدود نیم ساعت تا یک ساعت طول بکشند.
- جراحی‌های باز و پیچیده‌تر که نیاز به ترمیم گسترده یا بازسازی تاندون دارند، ممکن است نزدیک به دو ساعت یا کمی بیشتر زمان ببرد.
پس از جراحی، زمان لازم برای به هوش آمدن و مراقبت‌های اولیه هم به این مدت اضافه می‌شود. پزشک معالج بسته به شرایط بیمار، زمان دقیق‌تر را اطلاع خواهد داد.
عوارض احتمالی جراحی تاندون آرنج
هر جراحی ممکن است عوارضی داشته باشد و جراحی تاندون آرنج هم از این قاعده مستثنی نیست. مهم‌ترین عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:
- عفونت: احتمال ایجاد عفونت در محل برش که با رعایت بهداشت و مصرف آنتی‌بیوتیک کاهش می‌یابد.
- خونریزی و تورم: ممکن است خونریزی بیش از حد یا تجمع خون در محل جراحی رخ دهد.
- آسیب عصبی: در موارد نادر، عصب‌های اطراف آرنج ممکن است آسیب ببینند و باعث بی‌حسی یا ضعف شود.
- محدودیت حرکت: تورم و زخم ممکن است حرکت آرنج را محدود کند که با فیزیوتراپی قابل بهبود است.
- درد مزمن: در برخی موارد درد بعد از جراحی ادامه‌دار می‌ماند.
- بازگشت آسیب: در صورت عدم رعایت مراقبت‌ها، امکان پارگی دوباره وجود دارد.
با انتخاب جراح مجرب و رعایت دقیق نکات مراقبتی، می‌توان ریسک این عوارض را به حداقل رساند و نتیجه موفقیت‌آمیزی از جراحی گرفت.
تفاوت جراحی باز و آرتروسکوپی تاندون آرنج
دو روش اصلی برای جراحی تاندون آرنج وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. در جدول زیر تفاوت‌های کلیدی این دو روش آورده شده است:
| ویژگی | آرتروسکوپی | جراحی باز |
| اندازه برش | چند برش کوچک (کم‌تهاجمی) | برش بزرگ‌تر و مستقیم روی آرنج |
| مدت زمان نقاهت | کوتاه‌تر و بهبودی سریع‌تر | طولانی‌تر به دلیل برش بزرگ‌تر |
| نوع آسیب | آسیب‌های خفیف تا متوسط | آسیب‌های شدید و پارگی کامل |
| دقت جراح | دید با دوربین و ابزارهای کوچک | دید مستقیم و دسترسی کامل |
| عوارض جانبی | خونریزی کمتر و جای زخم کوچک‌تر | احتمال جای زخم بیشتر و خونریزی بیشتر |
| مهارت جراح | مهارت عمومی جراحی | نیاز به تخصص و تجربه بیشتر |
جمع بندی:
جراحی تاندون آرنج می‌تواند راه‌حلی مؤثر برای بازگشت به زندگی بدون درد باشد، به‌ویژه زمانی که روش‌های غیرجراحی دیگر جواب نمی‌دهند. شناخت درست مسیر درمان، انتخاب با آگاهی را ممکن می‌سازد و انتخاب جراح باتجربه، بخش مهمی از همین مسیر است.
اگر به دنبال درمانی مطمئن و تخصصی هستید، مشاوره با دکتر مسعود حاجی‌خانی می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد.
سوالات متداول
کمتر از ۱۰٪؛ بیشتر بیماران با درمان غیرجراحی بهبود می‌یابند.
روش آرتروسکوپی معمولاً درد، تورم و دوران نقاهت کمتری دارد.
بله، ولی نادر است؛ به همین دلیل جراح باید باتجربه باشد.