عمل تعویض مفصل زانو یکی از جراحی‌های مهم و مؤثر برای افرادی است که از درد شدید و محدودیت حرکتی ناشی از آسیب یا آرتروز پیشرفته زانو رنج می‌برند.
این عمل با جایگزینی مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی، به کاهش درد، بهبود عملکرد زانو و بازگرداندن کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند. با توجه به پیشرفت‌های پزشکی، امروزه عمل تعویض مفصل زانو به طور معمول با دقت بالایی انجام می‌شود و بسیاری از بیماران پس از یک دوره بهبودی و فیزیوتراپی مناسب، به زندگی فعال خود بازمی‌گردند.
جراحی تعویض مفصل زانو: فرآیند، مراحل
جراحی تعویض مفصل زانو، یک روش جراحی است که به منظور کاهش درد و بهبود عملکرد زانو در بیمارانی که از مشکلات جدی مانند آرتروز رنج می‌برند، انجام می‌شود. این عمل شامل برداشتن سطوح آسیب دیده مفصل زانو و جایگزینی آن‌ها با ایمپلنت های مصنوعی است که از مواد مختلفی ساخته می‌شوند. فرآیند جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً شامل چند مرحله کلیدی است. در مرحله اول، بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی قرار می‌گیرد. سپس جراح یک برش در ناحیه زانو ایجاد می‌کند تا به مفصل دسترسی پیدا کند. در مرحله بعد، سطوح آسیب دیده استخوان و غضروف زانو برداشته می‌شود و ایمپلنت های مصنوعی به دقت در جای خود قرار می‌گیرند.
چه زمانی به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داریم؟
جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً زمانی نیاز است که روش های غیرجراحی مانند داروها، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی نتوانند به کنترل درد و بهبود عملکرد زانو کمک کنند. این وضعیت معمولاً در بیماران مبتلا به آرتروز شدید، به ویژه آرتروز استئوآرتریت یا روماتوئید، رخ می‌دهد که دچار درد مزمن، محدودیت در حرکت و کاهش کیفیت زندگی هستند.
همچنین، اگر مشکلات زانو به حدی باشد که فعالیت های روزمره مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و نشستن یا برخاستن از صندلی را دشوار کند، جراحی تعویض مفصل زانو گزینه ای مناسب می‌باشد. ارزیابی دقیق توسط بهترین جراح تعویض مفصل زانو و انجام آزمایش های لازم به تعیین نیاز به این عمل کمک می‌کند و در نهایت هدف از جراحی، کاهش درد، بهبود عملکرد زانو و افزایش کیفیت زندگی بیمار است.
مزایا و معایب جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو مزایا و معایب خاص خود را دارد که در زیر به آن ها اشاره می‌شود:
مزایا:
- کاهش قابل توجه درد زانو
- بهبود دامنه حرکتی زانو و افزایش توانایی در انجام فعالیت های روزمره
- توانایی افزایش فعالیت ورزشی و تفریحی
- نتایج بلند مدت و طولانی
معایب:
- عوارض جراحی مانند عفونت، خونریزی و مشکلات بیهوشی
- عدم تطابق کامل در مفصل جدید
- خطرات بلند مدت در طول زمان دچار ساییدگی یا شکستگی
آمادگی‌های قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
آمادگی های قبل از جراحی تعویض مفصل زانو به طور کلی شامل مراحل و نکات متعددی است که به بهبود نتایج جراحی و کاهش ریسک عوارض کمک می‌کند. در زیر به این مراحل و نکات اشاره می‌شود:
- قبل از عمل، بیمار باید یک مشاوره کامل با جراح ارتوپد خود داشته باشد.
- بیمار نیاز به انجام آزمایشات خون، تصویربرداری‌های مانند اشعه ایکس یا MRI و ارزیابی‌های دیگری دارد.
- بیماران باید لیستی از داروهایی که مصرف می‌کنند، تهیه کنند و این اطلاعات را با پزشک خود به اشتراک بگذارند.
- در صورت امکان، بیماران باید به تغییراتی در سبک زندگی بپردازند که به بهبود وضعیت زانو و کاهش وزن کمک کند.
- ناشتایی قبل از عمل و حضور به موقع در بیمارستان برای جراحی بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید : جراحی تعویض مفصل لگن
مراقبت های پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- پس از جراحی، درد طبیعی است و پزشک معمولاً داروهای مسکن را تجویز می‌کند. بیماران باید طبق دستورات پزشک داروها را مصرف کنند و در صورت بروز هرگونه درد غیرقابل تحمل یا عوارض جانبی، به پزشک خود اطلاع دهند..
- زخم جراحی باید به طور مرتب بررسی شود. بیمار باید از تمیز بودن و خشک ماندن زخم و عدم وجود عفونت و ترشحات چرکی اطمینان حاصل کند.
- فیزیوتراپی یکی از مهمترین بخش های دوران بهبودی است. بیماران معمولاً باید جلسات فیزیوتراپی را شروع کنند تا دامنه حرکتی زانو افزایش یابد و عضلات تقویت شوند.
- بیماران باید از انجام فعالیت های شدید و سنگین مانند دویدن یا پرش در هفته های اول خودداری کنند. همچنین، از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی باید پرهیز شود.
- استفاده از وسایل کمکی مانند واکر یا عصا در هفته های ابتدایی به بیماران کمک می‌کند تا به طور ایمن حرکت کنند و وزن خود را بر روی زانو جدید ندهند.
طول عمر و دوام مفصل مصنوعی زانو پس از جراحی
طول عمر و دوام مفصل مصنوعی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو به عوامل متعددی از جمله نوع و کیفیت مواد استفاده شده در ساخت ایمپلنت، وضعیت سلامتی بیمار، فعالیت های فیزیکی بعد از جراحی و رعایت مراقبت های پس از عمل بستگی دارد. به طور کلی، مفصل‌های مصنوعی زانو معمولاً عمر مفیدی بین 15 تا 20 سال دارند، اما در برخی موارد حتی بیشتر از این مدت نیز دوام خواهند داشت. بیمارانی که سبک زندگی فعال و متعادل دارند و از مراقبت های پزشکی لازم پیروی می‌کنند، احتمالاً از مزایای ایمپلنت خود برای مدت طولانی بهره مند می‌شوند.
عوارض احتمالی در جراحی
جراحی تعویض مفصل زانو در برخی موارد با عوارضی همراه است، اما با آگاهی و رعایت راهکارهای پیشگیری، می‌توان این خطرات را کاهش داد. در زیر به برخی از عوارض احتمالی و راهکار های پیشگیری مربوط به آن ها اشاره می‌شود:
عوارض احتمالی
- عفونت
- خونریزی و لخته های خون
- مشکلات حرکتی
- آسیب به اعصاب و عروق
- ساییدگی ایمپلنت
راهکارهای پیشگیری
- انتخاب جراح مجرب
- انجام آزمایشات لازم و مشاوره های پزشکی
- حفظ بهداشت ناحیه جراحی و مراقبت های لازم برای جلوگیری از عفونت
- شروع فیزیوتراپی زودهنگام و پیروی از برنامه های تمرینی
- استراحت و مراقبت های پس از عمل