پس از آرتروسکوپی زانو، فرآیند بهبودی و بازتوانی بیمار اهمیت زیادی دارد و فیزیوتراپی نقش حیاتی در بازگشت به فعالیت های روزمره و بهبود عملکرد مفصل زانو دارد. در این مقاله، به بررسی تمرینات و حرکات اصلاحی فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو و چگونگی تاثیر آن ها در روند بهبودی خواهیم پرداخت.
هدف از فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو
هدف اصلی از فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو، کاهش درد و تورم، بهبود دامنه حرکتی زانو، تقویت عضلات اطراف مفصل زانو و بازگرداندن فرد به فعالیت های روزمره است. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات هدفمند، نه تنها به ترمیم بافت ها کمک می‌کند بلکه مانع از افت قدرت عضلات و آسیب های احتمالی مجدد به مفصل زانو می‌شود.
مراحل فیزیوتراپی پس از آرتروسکوپی زانو
در ابتدا، تمرکز فیزیوتراپی بر کاهش تورم، بهبود جریان خون و جلوگیری از خشکی مفصل زانو است. در این مرحله، از تمرینات ملایم برای بهبود دامنه حرکتی استفاده می‌شود. تمرینات کششی و تقویتی به آرامی شروع می‌شود. حرکات کششی ملایم مانند کشش عضلات چهارسر ران و همسترینگ به منظور افزایش انعطاف پذیری و کاهش سفتی باید انجام شود. تمریناتی برای حرکت دادن مفصل زانو در دامنه محدود به صورت ملایم، از جمله حرکات خم و راست کردن زانو به صورت نشسته یا دراز کشیده نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
تقویت عضلات و بازگشت به عملکرد
در این مرحله، بعد از کاهش تورم و بهبود دامنه حرکتی، فیزیوتراپیست تمرکز خود را بر تقویت عضلات اطراف زانو به ویژه عضلات چهارسر ران، همسترینگ و عضلات ساق پا می‌گذارد. تقویت این عضلات کمک می‌کند تا زانو پایدارتر شود و فشار از روی مفصل برداشته شود.
- تمرینات تقویتی عضلات چهارسر و همسترینگ: این تمرینات شامل انقباضات ایزومتریک و حرکات با استفاده از دستگاه های مقاومتی است.
- تمرینات تعادلی: تمرینات روی سطح ناپایدار مانند بالشتک های تعادلی برای تقویت عضلات استابلایزر و بهبود تعادل.
- راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه ثابت: این تمرینات باعث بهبود استقامت عضلانی و کمک به بازگشت به حرکات طبیعی می‌شود.
بازگشت به فعالیت‌های روزمره با حرکات اصلاحی بعد از آرتروسکوپی زانو
در این مرحله، هدف اصلی بازگرداندن بیمار به فعالیت های روزمره و بهبود قدرت و استقامت عضلات است. تمرینات به سطح بیشتری از تنش می‌رسند و تمرکز بر بازگشت به ورزش های سبک و فعالیت های روزانه است.
- تمرینات داینامیک و مقاومتی بیشتر: شامل انجام اسکوات های اصلاح شده، تمرینات پلینگ و حرکات مقاومتی با دمبل یا کش های مقاومتی.
- تمرینات پیاده روی و دویدن آرام: شروع با پیاده روی و دویدن آرام به منظور بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری در صورت تحمل زانو.
- تمرینات تعادلی پیشرفته: تمرینات تعادلی پیشرفته مانند ایستادن روی یک پا و انجام حرکات پیچشی برای بهبود هماهنگی عضلات.
تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری پس از آرتروسکوپی زانو
یکی از مهم‌ترین جنبه های فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو، حفظ و بهبود انعطاف پذیری مفصل است. این امر نه تنها به کاهش سفتی کمک می‌کند بلکه برای جلوگیری از آسیب های جدید بسیار مهم است.
- کشش عضلات چهارسر ران: این کشش برای بهبود انعطاف‌پذیری عضلات جلوی ران ضروری است.
- کشش همسترینگ: برای جلوگیری از سفتی عضلات پشت ران و افزایش دامنه حرکتی زانو.
- کشش عضلات ساق پا: این کشش به کاهش فشار از روی زانو و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند.
تمرینات استقامتی و کاردیو پس از آرتروسکوپی زانو
تمرینات کاردیو سبک به بیمار کمک می‌کند تا به تدریج قدرت و استقامت عمومی بدن خود را بازسازی کند. استفاده از دستگاه‌هایی مانند دوچرخه ثابت برای این منظور مناسب است. تمرینات استقامتی در ادامه بیان شده است.
- دوچرخه ثابت برای افزایش استقامت بدون وارد آوردن فشار زیاد به زانو.
- استفاده از دستگاه الپتیکال برای تقویت عضلات و افزایش استقامت.
بیشتر بخوانید : تعویض مفصل زانو
تمرینات اصلاحی برای جلوگیری از آسیب های مجدد پس از آرتروسکوپی زانو
در نهایت، هدف از فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو، کاهش خطر آسیب های مجدد است. تمرینات اصلاحی که به بهبود نحوه حرکت و الگوهای حرکتی بیمار کمک می‌کنند، نقش کلیدی در پیشگیری از آسیب های بعدی دارند.
- تقویت عضلات استابلایزر: تمرینات برای تقویت عضلات مرکزی بدن و عضلات اطراف مفصل زانو.
- تمرینات پیشگیری از آسیب های ورزشی: انجام تمرینات برای بهبود تکنیک های حرکتی و افزایش آگاهی از نحوه صحیح حرکت برای کاهش فشارهای غیر ضروری بر مفصل زانو.
نتیجه‌گیری
طبق گفته دکتر مسعود حاجی خانی تمرینات فیزیوتراپی بعد از آرتروسکوپی زانو نقش حیاتی در بهبودی سریع ، بازگشت به فعالیت های روزمره و پیشگیری از آسیب های آینده دارند. با انجام تمرینات صحیح و زیر نظر فیزیوتراپیست، بیمار عضلات اطراف زانو را تقویت کرده، دامنه حرکتی خود را بهبود می‌بخشد و به تدریج به فعالیت های معمول بازمی‌گردد. این تمرینات به همراه مراقبت های مناسب به بازگشت سلامت و عملکرد طبیعی مفصل زانو کمک می‌کنند.